شایسته سالاری در انتصابات دولتی

گزارش حاضر با تمرکز بر چالش‌های انتصابات در نظام اداری کشور، مسئله ضعف در شایسته‌گزینی مدیران را در ایران بررسی می‌کند. مهم‌ترین مشکلات فعلی شامل نبود وحدت رویه در انتصابات، نفوذ عوامل غیرشایسته، ارزیابی ناکارآمد عملکرد مدیران و فقدان نظام نظارتی مؤثر است. این مشکلات منجر به انتصاب مدیرانی با سطح پایین شایستگی شده که آسیب‌هایی جدی به بهره‌وری، خدمات عمومی و اعتماد مردم وارد کرده‌اند.

در بررسی ساختارهای قانونی، گزارش به مواد مختلف قانون مدیریت خدمات کشوری استناد می‌کند که شایسته‌سالاری را الزامی می‌داند، اما خلأهای اجرایی و نبود سازوکار عملیاتی مانع تحقق این اصول شده‌اند. دو شیوه رایج در انتصابات کشور، یعنی «فراخوان عمومی» و «شناسایی نخبگانی»، هر دو مزایا و معایب خاص خود را دارند: اولی با افزایش شفافیت، اما همراه با بی‌انگیزگی نیروهای مستعد، و دومی با تمرکز بر شناسایی نیروهای کارآمد، اما همراه با خطر بازتولید حلقه‌های بسته مدیریتی.

گزارش سپس به راهکارهایی برای اصلاح وضعیت موجود می‌پردازد که در دو سطح کوتاه‌مدت و بلندمدت ارائه شده‌اند. در کوتاه‌مدت، پیشنهادهایی چون الزام کمیته‌ها به انتشار نتایج بررسی صلاحیت نامزدها، سنجش مقبولیت مدیر در میان همکاران، و تشکیل حلقه‌های نخبگانی برای شناسایی نامزدهای شایسته ارائه می‌شود. در بلندمدت، پیشنهاد «تشکیل ساختار رتبه‌بندی مدیران» مطرح شده که بر اساس آن، عملکرد مدیران بر پایه شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) ارزیابی و در قالب سامانه‌ای رسمی ثبت و رتبه‌بندی می‌شود. در این فرآیند، از ابزارهایی مانند ارزیابی ۳۶۰ درجه (شامل همکاران، کارمندان، ارباب رجوع) و پلتفرم‌های دیجیتال نظرسنجی نیز استفاده خواهد شد.

در بخش تطبیقی، گزارش تجربه کشورهایی نظیر آمریکا، کانادا، بریتانیا، هند و سنگاپور را بررسی کرده و بر نقش قوانین سخت‌گیرانه، شفافیت فرآیند، منع خویشاوندسالاری و استفاده از شاخص‌های عملکردی تأکید می‌کند.

در نهایت، گزارش نتیجه می‌گیرد که حرکت به سوی شایسته‌سالاری مستلزم اصلاحات ساختاری، تقویت نظارت، شفاف‌سازی انتصابات و طراحی سازوکارهای مبتنی بر داده و عملکرد است. ترکیب راهکارهای پیشینی (اصلاح فرآیند) و پسینی (نظارت و ارزیابی) می‌تواند مسیر انتصابات دولتی را به سوی شایسته‌گزینی واقعی هدایت کند.

#وزارت_تعاون_کار_و_رفاه_اجتماعی

#در_مسیر_عدالت